سلام بچه‌ها و بزرگ‌ترای باحال! امروز قراره با هم بریم تو دنیای چیستان‌های شعری که هم خنده‌داره، هم سرگرم‌کننده‌ست و هم مغزتون رو حسابی ورزش می‌ده! اگه فکر می‌کنین هوشتون تیز مثل پنجه‌های یه گربه‌ست یا سریع مثل یه خرگوش فراری، پس این مقاله دقیقاً برای شماست! چیستان‌ها مثل یه جور بازی فکری‌ان که با شعرای بامزه می‌تونن شما رو به فکر کردن و خندیدن وادار کنن. آماده‌اید؟ بذارین با هم شروع کنیم و ببینیم چه خبره!
چیستان چیه و چرا این‌قدر باحاله؟
اول بیایم یه کم با چیستان آشنا بشیم. چیستان یه جور معما یا سوال بامزه‌ست که معمولاً جوابش یه چیز ساده‌ست، ولی برای پیدا کردنش باید یه کم فکر کنی و خلاق باشی. حالا وقتی این چیستان‌ها با شعر قاطی بشن، دیگه نور علی نور می‌شه! چون هم راحت‌تر تو ذهن می‌مونه، هم خوندنش کیف می‌ده. مثلاً یه چیستان شعری می‌گه:
من یه میوه‌ام زرد و قشنگ،
تو دهنت می‌ذاریش با یه زنگ،
ترشم یه کم، شیرینم یه کم،
بگو ببینم من چی‌ام تو یه نفس بم؟
جوابش چیه؟ آفرین! لیمو شیرین! دیدین چقدر باحاله؟ هم فکر کردین، هم خندیدین!
چیستان‌ها برای بچه‌ها مثل یه گنج مخفی‌ان. باعث می‌شن مغزتون تند و تند کار کنه، یه جورایی مثل وقتی که دارین با دوستاتون قایم‌باشک بازی می‌کنین و باید سریع جاشون رو پیدا کنین. دانشمندا هم می‌گن فکر کردن به معماها هوش رو قوی‌تر می‌کنه، حافظه رو بهتر می‌کنه و حتی باعث می‌شه خلاقیتتون مثل یه موشک بره بالا!
چرا شعر؟ چون بچه‌ها عاشقش‌ان!
شعر مثل یه آهنگه که تو ذهنتون می‌چرخه. وقتی چیستان رو با شعر می‌گیم، انگار داریم یه داستان کوتاه بامزه تعریف می‌کنیم. بچه‌ها عاشق ریتم و قافیه‌ان، چون حس می‌کنن دارن یه بازی زبانی باحال انجام می‌دن. مثلاً یه چیستان دیگه:
من پر دارم، ولی پرنده نیستم،
تو آسمون نمی‌رم، فقط می‌خوابم زیرت،
نرمم و گرمم، شب‌ها باهاتم،
بگو ببینم من چی‌ام، آماده‌ای بگی آفرین؟
جوابش چیه؟ بالش! دیدین چه آسون بود؟ حالا اگه فقط می‌گفتیم “چی‌ام که پر دارم و زیرت می‌خوابم؟” شاید سخت‌تر به نظر می‌اومد. شعر باعث می‌شه همه‌چیز جذاب‌تر بشه!
چند تا چیستان باحال با جواب برای شروع
بیاین چند تا چیستان شعری باحال بخونیم که هم کیف کنیم، هم مغزمون رو قلقلک بدیم. آماده‌اید؟ بریم:
- من سبزم و کشیده‌ام،
تو باغچه‌ها همیشه‌ام،
خیار نیستم، ولی خوشمزه‌ام،
بگو ببینم من کی‌ام؟
جواب: کرفس! آفرین به شما که حدس زدین! - بال دارم، پرواز نمی‌کنم،
تو آب شنا می‌کنم،
قارقار نمی‌کنم، فقط ونگ می‌زنم،
من کی‌ام، بگو یه کم؟
جواب: اردک! چه بامزه‌ست، نه؟ - زردم و درخشان، تو آسمونم،
روزا میام، شبا نمی‌مونم،
گرمم و قشنگم، همه دوستم دارن،
بگو من کی‌ام، فکر کن یه بارن؟
جواب: خورشید! معلومه که خورشید جون همه رو شاد می‌کنه! - چهار تا پام دارم، ولی راه نمی‌رم،
تو خونه‌ات همیشه یه گوشه می‌شینم،
روش می‌شینی، تکون نمی‌خورم،
بگو من چی‌ام، نگو که نمی‌دونم؟
جواب: صندلی! آره دیگه، صندلی همیشه منتظره شما بشینین روش! - سیاهم و سفیدم، تو مزرعه‌ام،
شیر می‌دم، ولی مامان تو نیستم،
موو موو می‌کنم، باحالم،
بگو من کی‌ام، فکر کن حالم؟
جواب: گاو! گاوای بامزه که شیر خوشمزه می‌دن!
فایده‌های چیستان برای بچه‌ها
حالا که چند تا چیستان باحال خوندیم، بیاین ببینیم چرا اینا برای شما بچه‌ها این‌قدر خوبن. اول اینکه، وقتی دارین به جواب فکر می‌کنین، مغزتون مثل یه قهرمان کار می‌کنه. مثلاً باید بفهمین تو اون شعر چه سرنخ‌هایی هست و جواب کدومه. این کار باعث می‌شه قدرت حل مسئله‌تون قوی‌تر بشه، یعنی اگه یه روز تو زندگی یه مشکل سخت پیش بیاد، سریع‌تر می‌تونین حلش کنین.
دوم، چیستان‌ها باعث می‌شن کلمات جدید یاد بگیرین. مثلاً تو چیستان‌ها شاید کلمه‌هایی مثل “درخشان” یا “ونگ زدن” بشنوین که قبلاً نمی‌دونستین یعنی چی. اینجوری دایره کلماتتون بزرگ‌تر می‌شه و حرف زدنتون قشنگ‌تر می‌شه.
سوم، این چیستان‌ها رو می‌تونین با دوستاتون یا خانوادتون بازی کنین. فکرشو بکنین تو یه مهمونی همه دور هم نشستین و تو یه چیستان باحال می‌گی و همه حدس می‌زنن. کلی می‌خندین و خوش می‌گذره!
یه بازی باحال با چیستان‌ها
بیاین یه بازی بکنیم! من چند تا چیستان می‌گم، شما تو ذهنتون جواب بدین و بعد با دوستاتون چک کنین ببینین درست حدس زدین یا نه. آماده‌اید؟
- من یه توپم، ولی بازی نمی‌شم،
تو آسمونم و شب می‌درخشم،
سفیدم و گردم، همه نگام می‌کنن،
بگو من چی‌ام، فکر کن یه کم؟
(جوابش رو تو ذهنت نگه دار!) - دندون دارم، ولی غذا نمی‌خورم،
موهاتو شونه می‌کنم، همیشه باهاتم،
تو کیف مامانت هم پیدام می‌کنی،
بگو من چی‌ام، نگو که نمی‌دونی؟
(اینم حدس بزن!) - قرمزم و گردم، تو بشقابتم،
تو پیتزا می‌رم، خوشمزه‌ام،
گوجه نیستم، ولی شبیهشم،
بگو من کی‌ام، فکر کن یه کم؟
(جوابش چیه؟ بگو ببینم!)
جوابا رو پیدا کردین؟ اولی ماهه، دومی شونه‌ست، سومی هم فلفل دلمه‌ای! چطور بود؟ باحال بود، نه؟
خودت چیستان بساز!
حالا که این‌قدر چیستان خوندیم، چرا خودتون یه چیستان نسازین؟ خیلی آسونه! یه چیز ساده مثل یه حیوان، یه میوه یا یه وسیله خونه رو انتخاب کنین، بعد براش یه شعر بامزه بنویسین. مثلاً اگه بخوام برای “مداد” چیستان بگم:
من لاغرم و درازم،
تو دستت می‌گیرم با ناز و،
خط می‌کشم، رنگم سیاهه،
بگو من چی‌ام، فکر کن یه ماهه؟
حالا شما امتحان کنین! مثلاً برای “گربه” یا “سیب” یه چیستان بسازین و برای دوستاتون بگین. ببینین کی درست حدس می‌زنه!
چیستان‌ها تو فرهنگ ما
تو ایران، چیستان‌ها خیلی قدیمی‌ان و همیشه بچه‌ها و بزرگ‌ترا باهاش سرگرم می‌شدن. قدیما تو شب‌نشینی‌ها دور هم جمع می‌شدن و چیستان می‌گفتن. مثلاً یه چیستان قدیمی:
اون چیه که تو آسمون می‌ره،
بال داره، ولی پرنده نیست،
صداش بلند، تنده،
بگو چی‌ام، فکر کن بسه؟
جوابش هواپیماست! دیدین چقدر باحاله که چیستان‌ها از قدیم تا الان هنوزم جذابه؟
حرف آخر: بیاین باهم کیف کنیم!
خب بچه‌های باحال، امیدوارم این همه چیستان شعری حسابی خوشحالتون کرده باشه و مغزتون رو قلقلک داده باشه. یادتون باشه چیستان فقط یه بازی نیست، یه راه باحال برای باهوش‌تر شدن و خندیدنه! پس هر وقت حوصله‌تون سر رفت، یه چیستان بگین یا از دوستاتون بپرسین. حالا برین چند تا چیستان برای مامان‌باباهاتون بگین و ببینین اونا چقدر تیزن!
اگه بازم چیستان خواستین، بهم بگین تا کلی چیستان باحال دیگه براتون بگم. نظرتون چیه؟ کدوم چیستان رو بیشتر دوست داشتین؟ بگین تا با هم بیشتر کیف کنیم!
